Zelfcompassie wordt vaak gezien als simpelweg lief zijn voor jezelf. Maar volgens psycholoog Dr. Kristin Neff is het veel meer dan dat. Echte zelfcompassie heeft twee even belangrijke kanten: zachte (tender) zelfcompassie en krachtige (fierce) zelfcompassie. Waar de zachte kant draait om acceptatie en mildheid, helpt de krachtige kant je om grenzen te stellen, gemotiveerd te blijven en actie te ondernemen. In het leven heb je beide nodig. Maar hoe vind je de juiste balans?

Het verschil tussen zachte en krachtige zelfcompassie

Zachte zelfcompassie is de verzorgende, troostende kant. Het stelt je in staat om pijn te (h)erkennen en jezelf met begrip en vriendelijkheid te benaderen in plaats van met zelfkritiek. Het brengt kalmte en innerlijke rust.

Krachtige zelfcompassie daarentegen draait om opkomen voor jezelf. Het geeft je de energie en het zelfvertrouwen om je grenzen aan te geven, voor je eigen waarden te gaan staan en jezelf te motiveren.

Met zachte zelfcompassie zeg je tegen jezelf: “Ik ben er voor je.” Met krachtige zelfcompassie zeg je: “Ik steun je, je kunt dit!” De ene is mild en geruststellend, de andere sterk en motiverend. Een gezonde balans tussen beide maakt je veerkrachtig en krachtig tegelijk.

Wat is zachte zelfcompassie?

Zachte zelfcompassie betekent dat je jezelf met vriendelijkheid behandelt, vooral als het leven tegenzit. Je gunt jezelf dezelfde zorg en begrip die je een goede vriend zou geven. Mildheid naar jezelf, dat is de kern.

Een voorbeeld: Stel, je maakt een fout op je werk. Je innerlijke criticus gaat direct van wal en je wordt overweldigd door je eigen (negatieve) gedachten.

In plaats van jezelf de grond in te boren, helpt zachte zelfcompassie je om met mildheid te reageren: “Het is oké. Iedereen maakt fouten. Ik doe mijn best.” Door op een begripvolle manier met jezelf om te gaan, verminder je stress en vergroot je je emotionele welzijn.

Hoe oefen je zachte zelfcompassie?

• Praat vriendelijk tegen jezelf. Vervang kritische gedachten door begripvolle woorden.
• Gun jezelf rust. Geef prioriteit aan jezelf, zonder schuldgevoel. Je mag pauzes nemen, ook als je to-do-lijst nog lang is of je nog niet ‘genoeg’ hebt gedaan.
• Erken je emoties en gedachten. In plaats van gevoelens weg te duwen, herken en accepteer je ze als normale reacties op een situatie. Je gedachten zijn niet per se de waarheid.
• Doe oefeningen die je zenuwstelsel kalmeren. Denk aan ademhalingsoefeningen, schrijven of meditatie.

Lees ook: Hoe kun je mindfuless toepassen in je dagelijks leven?

Wat is krachtige zelfcompassie?

Krachtige zelfcompassie gaat over in actie komen en voor jezelf opkomen. Het betekent niet dat je hard of agressief bent, maar dat je jezelf respecteert. Het helpt je grenzen te stellen en keuzes te maken die goed zijn voor jouw welzijn.

Een voorbeeld: Stel, je bent overwerkt en uitgeput, maar een collega vraagt of je hem nog ergens bij kunt helpen. Krachtige zelfcompassie helpt je om grenzen te bewaken: ik heb rust nodig, geen extra werk. Ik zeg nu nee.

Hoe oefen je krachtige zelfcompassie?

• Stel gezonde grenzen. Weet wanneer je nee moet zeggen en houd je daaraan, ook als het (aan het begin) onwennig voelt.
• Daag zelftwijfel uit. Merk op wanneer je jezelf klein houdt en vervang die gedachten door motiverende en ondersteunende woorden.
• Zorg voor je eigen welzijn. Doe dingen die je mentale en fysieke welzijn ondersteunen, zoals beweging, schrijven, zoek een creatieve uitlaatklep, lezen.

Waarom heb je beide vormen nodig?

Leun je te veel op zachtheid, dan loop je het risico passief te worden en actie te vermijden. Ben je alleen maar krachtig, dan kun je hard zijn voor jezelf en anderen. Een gezonde balans maakt je zowel sterk als mild, veerkrachtig en zorgzaam.

Zie het als een zachte vorm van kracht. Door goed naar je eigen behoeften te luisteren, of dat nu comfort of moed is, bouw je aan een stevige, innerlijke fundering. En onthoud: balans vinden kost tijd, moed en oefening. Het is een proces, geen einddoel.

Ook interessant: Hoe doe je dat: niets? Een mindful gids als je minder wil doen en meer wil zijn

Bron beeld: Adrian Infernus via Unsplash