Wat gebeurt er als je jezelf vier dagen lang onderdompelt in mindful zelfcompassie? Laat ik helder zijn: het is geen magische pil die je plots immuun maakt voor boosheid, verdriet, irritatie of angst. Het gaat je niet in één keer totaal transformeren. Het zijn vooral de inzichten die je vanuit de training in je dagelijkse leven meeneemt die langzaam het verschil maken. Dáár vindt de echte verandering plaats.

Als redacteur en schrijver over psychologie en welzijn heb ik talloze artikelen geschreven over de werking van het brein. Ik sprak met psychologen, hoogleraren en onderzoekers. Je zou zeggen dat ik intussen wel weet hoe het zit. Toch ben ik nog altijd mijn eigen grootste criticus. Mijn gedachten gaan vaak met me aan de haal en rust is voor mij meer een begrip dan een ervaring.

De grap is: ik wéét wel hoe je voor je geest moet zorgen. De wetenschap achter vertragen, vriendelijk zijn voor jezelf en een zachtere innerlijke stem is me bekend. Maar weten is niet hetzelfde als dóen. Daar kwam de training Mindful Zelfcompassie om de hoek kijken: die kennis echt toepassen.

Wat ik leerde over mildheid

Hoe kun je meer innerlijke rust ervaren en je niet steeds laten overspoelen door je eigen kritiek? Of simpeler gezegd: hoe behandel je jezelf beter? Met die vraag stapte ik naar de vierdaagse training. Dit zijn een paar van de inzichten die ik opdeed.

1. Als het moeite kost, is het geen compassie

Zelfcompassie is geen kwestie van hard werken of doorzetten. Integendeel: het gaat juist om werken met je hart. Voor iemand die zichzelf altijd moest forceren tot vriendelijkheid, veranderde dit simpele inzicht veel. “Als het een strijd wordt, is het geen zelfcompassie,” zei Mila de Koning, oprichter van de Mindfulness Academie en Self-Compassion Academy. Aan die woorden herinner ik mezelf vaak als ik gefrustreerd raak.

2. Wat zou je van anderen willen horen?

Hoe reageer jij op iemand die het moeilijk heeft? En wat zou jij zelf graag willen horen op zo’n moment? Zet die zinnen eens op papier en gebruik ze in je meditatie. Zo kun je jezelf toespreken op een manier die voor jou werkt. Zelf herinner ik mezelf bijvoorbeeld aan: ‘Ik doe wat ik kan vandaag, en dat is genoeg.’ Of: ‘Het is oké om gas terug te nemen. Je kunt niet elke dag op 100 procent draaien.’

3. De subtiele agressie van zelfverbetering

We denken vaak dat we een beter mens moeten worden. Alsof je alles onder controle kunt krijgen. Maar dat is een illusie: gevoelens en gedachten laten zich niet regisseren. Die rommel hoort erbij, omarm dat met mildheid.

4. Schrijf een brief aan jezelf (ja, echt)

Ik heb al eerder geschreven over het schrijven van een zelfcompassiebrief, maar zelf had ik het nooit gedaan. Tot de zelfcompassie-training. En ik kan je vertellen: als je jezelf de woorden vertelt die je eigenlijk wilt horen, dan klikt er iets in je brein. Die brief af en toe herlezen helpt me eraan herinneren dat ik niet zo streng voor mezelf hoef te zijn.

5. Ubuntu

Tijdens de training vertelde Mila over het Afrikaanse woord ubuntu, wat zoiets betekent als: “Ik ben omdat wij zijn.” Je hebt anderen nodig, je hebt verbinding nodig. Nu is verbinding ook een van mijn waarden waar ik – zo ontdekte ik óók in de training – eigenlijk te weinig aandacht aan besteed.

Sindsdien zoek ik meer betekenis en vriendelijkheid in de kleine interacties om me heen: een kort praatje bij de kassa, glimlachen naar een voorbijganger, of écht luisteren naar mijn partner (zonder ondertussen op mijn telefoon te kijken of in gedachten totaal ergens anders te zijn).

6. Boosheid wil je iets vertellen

Boosheid is geen ‘foute’ emotie, het is een signaal dat er iets voor jou niet klopt. Het geeft aan dat iemand of iets je grens bereikt en helpt je om daar naar te handelen. Niet om iemand anders te kwetsen, maar om je eigen grens duidelijk te maken.

7. Blijf ook bij het mooie stilstaan

Wat als je positieve momenten net zo serieus neemt als de negatieve? Neem bewust tijd voor wat er goed gaat, waar je dankbaar voor bent, en voor de fijne dingen op een dag. Zo train je jezelf om meer oog te hebben voor het positieve en minder voor het negatieve.

Ook interessant: 6 inzichten uit de zelfcompassie-workshop van Kristin Neff

Wat betekent zelfcompassie voor jou?

Dit zijn mijn inzichten, maar tijdens de zelfcompassie-training zag ik dat dezelfde lessen bij anderen weer heel andere ervaringen opriepen. Je kunt leren van mijn verhaal, maar uiteindelijk draait het om zelf doen. Sinds ik tijd heb genomen om me te verdiepen in Mindful Zelfcompassie, weet ik: je beleeft het pas echt als je het zelf probeert.

Het Mindful Self-Compassion programma is wetenschappelijk onderbouwd, ontwikkeld door psychologen Kristin Neff en Christopher Germer. De Mindfulness Academie is de officiële partner van het door Neff en Germer opgerichte Center for Mindful Self-Compassion.

Beeld: Dingzeyu Li via Unsplash