Deel 2 

In het vorige blog ging het over twijfel en rusteloosheid , twee obstakels die je tegen kunt komen tijdens het mediteren.

Dit blog gaat over een obstakel dat veel mensen gelijk al tegen komen als ze beginnen met mediteren, namelijk slaperigheid. En ook hier weer het tegengif, oftewel een manier om met de hindernis om te gaan.

Hindernis 3 – Slaperigheid

In ons hectische bestaan, waarin velen van ons ook nog eens kampen met een slaaptekort, is het niet vreemd dat we slaperig worden op het moment dat we rustig gaan zitten of liggen om te mediteren. Als je continue aan het rennen bent is je lichaam blij als je even zit en gaat in de ’ruststand’. We zijn zo gewend aan continue prikkels en gericht op de buitenwereld dat we al snel slaperig worden als we simpelweg gaan zitten en ons richten op onszelf en het moment. En het is juist dit gericht zijn op de buitenwereld en de hunkering naar continue prikkels die uitputting en slapeloosheid veroorzaakt.

Slaperigheid is een enorm obstakel voor het meditatieproces omdat het haaks staat op het helder en wakker aanwezig zijn in het moment.

Slaperigheid kan veroorzaakt worden door een werkelijke behoefte aan slaap. Deze slaperigheid gaat over als we gerust hebben. We kunnen echter ook slaperig worden tijdens het mediteren zonder dat we daadwerkelijk moe zijn. Onze geest haakt als het ware af. Dat kan komen doordat we het mediteren ervaren als saai of juist omdat onze ervaring te overweldigend is. En soms zijn we simpelweg te ingespannen aan het mediteren, wat ook slaperigheid kan veroorzaken.

Tegengif tegen slaperigheid

Slaperigheid komt meestal geleidelijk aan opzetten. Het is een soort mist die ons langzaam omhuld. De mist beïnvloed ons lichaam (het wordt zwaar en totaal ontspannen) en onze geest (alsof we watten in ons hoofd hebben). Vaak merken we de slaperigheid pas op als we ingedut zijn en wakker schrikken. Slaperigheid is een lastige geestesgesteldheid maar toch kunnen we het als meditatie object nemen.

Het is lastig om opmerkzaam te zijn als we ons slaperig voelen, het vergt dus enige inzet. Maar probeer je bewust te zijn hoe het lichaam aanvoelt wanneer het moe is/wordt: de zwaarte, de verslappende houding, het gevoel in je ogen. Het kan behulpzaam zijn om, als je vaak slaperig wordt tijdens een meditatie, voorafgaand aan de meditatie je al voor te nemen extra alertheid te betrachten op de eerste signalen van slaperigheid. B.v. lichtheid in je hoofd, zwaar gevoel in ledematen, ogen die neigen dicht te vallen.

Door helder naar de slaperigheid te kijken kun je ook ontdekken of het vermoeidheid is of weerstand tegen het mediteren of afkeer van dat wat zich aandient tijdens de meditatie (bijvoorbeeld vervelende gevoelens zoals verdriet of angst). Als je dit met helderheid waarneemt kun je dit een onderdeel maken van je meditatie beoefening.

Het is nuttig te weten dat slaperigheid soms ook kan ontstaan als gevolg van diepe concentratie en een verstilling van de geest. Als we vrij sterk aandachtig zijn maar de geest niet in evenwicht hebben gebracht door dezelfde hoeveelheid helderheid op te roepen zullen we blijven steken in een rustige, maar duffe staat van geest. Ook dit vraagt je opmerkzaamheid.

Als je tijdens de meditatie toch  af en toe in slaap valt wees dan mild voor jezelf. Zie het als een powernap die je nodig had. Om jezelf weer alert te krijgen kan het helpen om je ogen open te houden tijdens de meditatie. Ga rechtop zitten en haal een paar keer diep adem. Of ga een paar minuten staand mediteren of doe een loopmeditatie. Ook kan je even je polsen of gezicht deppen met koud water. Of misschien kom je erachter dat je simpelweg te moe bent om te mediteren. Als dat zo is kun je beter de meditatie tijd gebruiken om te slapen!

In het volgende blog komen nog de laatste twee hindernissen aan bod, namelijk irritatie en verlangen.