Soms vliegen de dagen voorbij voordat je er erg in hebt. Je werkt, ziet vrienden, spreekt familie, probeert tussendoor een paar keer te sporten, beantwoordt tientallen mails en berichten, kookt, houdt het huis op orde, scrolt net iets te veel door je social feeds, moet nog even langs de winkel, en doet vaak twee of drie dingen tegelijk. We multitasken ons een weg door de week en proberen het hoofd boven water te houden. Maar soms wordt het gewoon te veel.
Het moderne leven voelt soms als een uitputtingsslag. Er zijn veel momenten waarop alles tegelijk op je afkomt en je met honderd dingen tegelijk bezig bent. Je piekert, vindt geen echte rust en er is altijd wel iets dat je aandacht vraagt. Het verbaast je misschien, maar op zulke dagen vind je de oplossing niet in harder werken en meer taken afstrepen.
Waarom voelen we ons voortdurend overweldigd?
De constante stroom van nieuws, social media, piepende telefoons en verwachtingen van binnenuit én buitenaf laat voor veel mensen nauwelijks een moment over om op adem te komen. Het is niet zo verrassend dat het leven overweldigend voelt als je aan alle eisen een verwachtingen wilt voldoen.
Vaak lijkt het alsof we ons overweldigd voelen zonder reden, maar meestal proberen we gewoon te veel in één dag te proppen en verwachten we dat we tegelijkertijd gelukkig, productief, aardig en overal van op de hoogte zijn.
De Harvard-professoren Robert Kegan en Lisa Lahey noemen dit een “toename in complexiteit die bij het moderne leven hoort”. En die complexiteit is voor veel mensen simpelweg teveel. We stellen onszelf allerlei eisen en die overtreffen vaak onze capaciteit om ze bij te benen.
Lees ook: Hoe kun je jezelf gronden als alles je te veel wordt?
In plaats van bijstellen of minder doen, vertellen we onszelf dat we ‘gewoon’ harder moeten werken. Meer doen, vroeger opstaan, sneller groeien, meer proppen in minder tijd. En met allerlei chatbots en AI-tools die al het ‘vuile’ werk uit handen nemen, lijk je wel niet goed snik als het je niet lukt.
Maar meer doen is zelden de oplossing. Sterker nog: het werkt juist averechts. Wanneer de druk zich opstapelt (van buitenaf of van binnenuit) raakt je brein uitgeput. Je voelt je leeg, verstrooid en kunt je nog moeilijk concentreren. “Sommige mensen voelen zich zelfs verlamd en weten niet meer wat ze moeten doen”, vertelt klinisch psycholoog en auteur van The Key to Calm Linda Blair aan The Guardian. En dat kan het overweldigende gevoel alleen maar versterken. Hallo, vicieuze cirkel.
Wat voel je als je overweldigd bent?
Wat we ‘overweldigd zijn’ noemen, is eigenlijk een signaal dat we onze grenzen hebben bereikt. Hoe dat precies voelt, verschilt per persoon. Neuroloog Faye Begeti legt aan The Guardian uit dat mensen die zich overweldigd voelen vaak stress ervaren, maar dat stress niet hetzelfde is als overweldiging. Ze beschrijft het liever als “in “low-power mode” staan.
Voormalig klinisch psycholoog Alice Boyes voegt daaraan toe dat overweldiging gepaard gaat met angst, gepieker en vermijding. “En deze gevoelens versterken op hun beurt het overweldigende gevoel dat je al had, ondermijnen je zelfvertrouwen en creëren een kloof tussen de eisen die je stelt of ervaart en je vermogen om daarmee om te gaan.”
Wat doet dat met je?
Je lichaam reageert op die overweldigende gevoelens op dezelfde manier als hoe het reageert op stress. Wanneer stress en sterke emoties zich opstapelen, komt het stresshormoon cortisol vrij in je bloedbaan, wat op de lange termijn bijna elk systeem in je lichaam beïnvloedt.
Volgens de American Psychological Association kan dit onder meer bijdragen aan:
- een verzwakt immuunsysteem
- stofwisselingsproblemen
- chronische vermoeidheid
- depressie
- premenstruele klachten
- verminderde zin in seks
- snelle op oppervlakkige ademhaling
- een opgeblazen gevoel en andere maag- en darmklachten
- spierspanning en andere klachten van het bewegingsapparaat
- verhoogde hartslag, hoge bloeddruk en een hoger risico op hart- en vaatziekten
Kegan en Lahey beschrijven daarnaast dat constant overweldigd zijn sporen kan nalaten in je brein en kan leiden tot:
- vergeetachtigheid
- verwarde gevoelens
- moeite met denken
- concentratieproblemen
- piekeren
- moeite met het oplossen van problemen
- cognitieve vermoeidheid
Wat helpt als je je overweldigd voelt?
Wanneer je merkt dat je overweldigd of gespannen bent, is het beste om even stil te staan, waarschijnlijk langer dan je gewend bent. Regelmatig rust nemen is essentieel om (mentaal) weer op te laden, aldus Begeti.
Wat helpt, verschilt per persoon. Denk aan sporten, creatief bezig zijn, lezen, mindfulness- of ademhalingsoefeningen of iets anders waar je energie van krijgt. “En soms is het gewoon toestaan dat je niet meteen op elk bericht hoeft te reageren,” voegt ze toe.
Daarnaast is het belangrijk om genoeg te slapen, prioriteiten te stellen en realistische verwachtingen van jezelf te hebben. En vooral: “Erken dat je een beperkte hoeveelheid energie hebt om over de dag te verdelen,” benadrukt Begeti.
Ook interessant: Waarom wil je mindfulness beoefenen? ʻJe ervaart meer rust en staat positiever in het levenʼ
Beeld: Joshua Sortino via Unsplash
