Door op jezelf te reflecteren, begrijp je jezelf beter. Maar dat niet alleen, zelfreflectie kan je ook opbeuren en een gevoel van zingeving opwekken, aldus onderzoek. Zelfs meer dan doelen stellen. Waar begin je?

Voor veel mensen werken goede voornemens niet echt. De beste intenties vervagen vaak al in de eerste maand. Wat wél helpt, is terugkijken. Reflectie is een wetenschappelijk onderbouwde manier om ruimte te maken voor zelfontdekking en zelfcompassie en veerkracht.

Waarom is reflectie belangrijk?

Onderzoek laat zien dat reflectie zowel prestaties als welzijn kan verbeteren. Het is een belangrijk mechanisme bij zelfontwikkeling: het helpt je de belangrijkste lessen uit ervaringen te halen, belemmerende patronen te ontdekken en piekeren te verminderen.

Onderzoekers van Harvard University ontdekten dat reflectie soms zelfs effectiever is dan leren door te doen of ervaring opdoen. Tijd nemen om terug te blikken op het afgelopen jaar (of zelfs de afgelopen maand, week of dag) helpt je toekomstige keuzes, acties en overtuigingen vorm te geven.

De Chinese filosoof Confucius schijnt het ook al gezegd te hebben: “Door drie methoden kunnen we wijzer worden: eerst door reflectie, wat het edelste is; vervolgens door imitatie, wat het makkelijkst is; en tenslotte door ervaring, wat het bitterst is.” Maar hoe pak je dat aan?

Wat is reflectie?

Volgens de Open University is reflectie een combinatie van ‘reflectief denken’, ‘reflectief leren’ en ‘reflectieve oefening’. “Het is het vermogen om je eigen voortgang te bekijken en daar zelf richting aan te geven om meer zelfkennis op te bouwen en nieuwe vaardigheden te ontwikkelen”, schrijven ze

De University of Edinburgh omschrijft (kritische) reflectie als het “bewust onderzoeken van ervaringen, gedachten en manieren van handelen uit het verleden. Het doel is om te leren over jezelf en een situatie, en er betekenis aan te geven zodat het het nu en de toekomst kan sturen.”

Kortom: reflectie is het terugkijken op je eigen ervaringen om inzicht in jezelf te krijgen en je toekomstige acties te sturen en te verbeteren. Het is een, vaak onderschatte, manier om zowel persoonlijk als professioneel te groeien.

Wat zijn de voordelen van reflecteren?

Terugkijken op het afgelopen jaar kan je keuzes, acties en overtuigingen voor het komende jaar helpen vormgeven. Het brengt intentie en structuur in je leven en helpt je jezelf beter te begrijpen. Onderzoek toont ook aan dat opschrijven wat je denkt en doet (vooral op een zelfcompassievolle manier) piekeren kan verminderen, veerkracht kan versterken en je mentale gezondheid kan verbeteren.

Enkele voordelen van reflecteren op jezelf, volgens onderzoek:

• Meer inzicht in jezelf
• Minder negatieve gedachten
• Dieper begrip van wie je bent
• Betere prestaties en persoonlijke ontwikkeling
• Vergroot cognitieve flexibiliteit en zelfregulatie
• Helpt ongewenste gewoontes te doorbreken door patronen zichtbaar te maken
• Vergroot je impact in je persoonlijke en professionele leven

Reflecteren op het afgelopen jaar

Je kunt reflectie gebruiken om meer zelfbewustzijn te ontwikkelen, richting te vinden en betere resultaten te boeken voor het komende jaar. Gebruik deze vragen om terug te kijken op het afgelopen jaar:

• Welke momenten van het afgelopen jaar blijven bij me hangen? En waarom?
• Wat was dit jaar het meest uitdagend voor mij? Hoe ging ik daarmee om?
• Waar liet ik veerkracht zien? Hoe voelde dat?
• Wat vroeg dit jaar van mij dat ik niet had verwacht?
• In welke situaties was ik streng voor mezelf? Wat zou ik daar liever horen?
• Wat heb ik geleerd over mijn grenzen, behoeften of waarden?
• Wat hielp me dit jaar om me meer mezelf te voelen?
• Als ik dit jaar met vriendelijkheid bekijk, wat valt dan op?
• Wat kan ik achterlaten in dit jaar?
• Wat wil ik meenemen naar het volgende jaar?
• Wat zou het betekenen om dit jaar te eren zoals het was, in plaats van zoals ik dacht dat het had moeten zijn?

Neem de tijd om deze vragen te beantwoorden. Het kan zelfs helpen om elke dag één vraag te doen: lees de vraag ‘s ochtends, laat hem gedurende de dag bezinken en begin er ‘s avonds over te schrijven.

Schrijf een brief aan jezelf

Een brief aan jezelf schrijven over het afgelopen jaar is een andere manier om te reflecteren op het jaar en met meer bewustzijn en vriendelijkheid het komende jaar in te gaan.

Meer lezen: Zo schrijf je een zelfcompassiebrief (en waarom het werkt)

Zet intenties voor het komende jaar

Wanneer je de vragen hierboven hebt beantwoord, heb je een duidelijker beeld van wat je nodig hebt. Met deze twee vragen kun je opschrijven wat je jezelf wilt geven in het nieuwe jaar:

• Voor het komende jaar beloof ik mezelf…
• Mijn intentie voor dit jaar is…

In het nieuwe jaar meer zelfacceptatie en veerkracht opbouwen? Bekijk onze trainingen

Credits image: Andy Vult via Unsplash